Διαδρομές στο χθες, το σήμερα και το αύριο του πολιτισμού της Νάξου
Εως και την Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2021, μετά από αίτημα τοπικών φορέων, παρατείνεται η διαβούλευση για την πρόταση υλοποίησης της “Πολιτιστικής Διαδρομής Νάξου”, με τη μορφή Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ), που προετοιμάζει ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, με την πολύτιμη συμβολή του Σωματείου “Διάζωμα”.
Στόχος του εγχειρήματος, είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και επώνυμου προϊόντος πολιτιστικού τουρισμού, μέσω του οποίου θα αναδειχθεί ο πολιτιστικός πλούτος του νησιού, θα αυξηθεί το ποσοστό σε νέους επισκέπτες και τουρίστες ειδικού ενδιαφέροντος και θα ωφεληθούν οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις του νησιού.
Οι μελέτες παρουσιάστηκαν στο τέλος Νοεμβρίου, μετά από διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσαν ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων και το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ», ενώ βρίσκονται διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του Δήμου, προκειμένου όλοι οι φορείς και οι πολίτες της Νάξου να έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν τις παρατηρήσεις – προτάσεις τους, έως και τις 14 Φεβρουαρίου. Ήδη, η συμμετοχή των φορέων με προτάσεις, ιδέες, αλλά και επισημάνσεις είναι πολύ μεγάλη, με τις περισσότερες εξ αυτών να αφορούν στην ανάγκη ενίσχυσης των απαραίτητων υποδομών, για την υποστήριξη της Πολιτιστικής Διαδρομής.
Η πολιτιστική διαδρομή της Νάξου
Ως κεντρικό θέμα της διαδρομής επιλέγεται η ανάδειξη της αδιάλειπτης παραγωγής πολιτισμού σε όλη τη μακραίωνη ιστορία του νησιού έως σήμερα. Κατά συνέπεια, η Πολιτιστική Διαδρομή της Νάξου θα πρέπει να προβάλλει αυτό ακριβώς ως κεντρικό θέμα και βασικό «συνδετήριο άξονα» μεταξύ των θέσεων πολιτιστικού και φυσιολατρικού ενδιαφέροντος, να ενοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον πολιτιστικό του πλούτο, να αποτυπώνει τη διαχρονική του ιστορία και να εκφράζει την πολύπλευρη πολιτιστική του ταυτότητα.
Με γνώμονα την αντιπροσωπευτικότητα και μοναδικότητα των μνημείων φύσης και πολιτισμού του νησιού, επελέγησαν οι παρακάτω θέσεις που θα αποτελέσουν τους κεντρικούς πόλους και το βασικό κορμό της Διαδρομής:
• Αρχαϊκός Ναός του Απόλλωνα (η Πορτάρα).
• Το Αρχαίο Ιερό του Διονύσου στα Ύρια.
• Το Αρχαίο Ιερό του Απόλλωνα και της Δήμητρας στο Γύρουλα.
• Η πεδιάδα της Τραγαίας λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης βυζαντινών ναών (όπως η Παναγία Δροσιανή, η Παναγία Πρωτόθρονη, ο Αγ. Γεώργιος Διασορίτης κ.α.).
• Τα ιδιαίτερα Μουσεία και οι συλλογές της Απειράνθου (αρχαιολογική, γεωλογική, φυσικής ιστορίας, λαογραφική, εικαστικών τεχνών) μαζί με τις δύο σημαντικές πυργοκατοικίες από την Φραγκοκρατία.
• Η περιοχή των Σμυριδωρυχείων.
• Το αρχαίο λατομείο μαρμάρου και ο κούρος του Απόλλωνα.
• Η περιοχή του Φλεριού με το ιερό των πηγών και τον Κούρο στις Μέλανες.
Η σύνδεση των κύριων πόλων μεταξύ τους προτείνεται να πραγματοποιηθεί μέσω του υπάρχοντος οδικού δικτύου του νησιού. Παράλληλα, προβλέπεται η διασύνδεση της Διαδρομής και με άλλα υπάρχοντα δίκτυα, όπως το δίκτυο των πεζοπορικών μονοπατιών που έχει αναπτύξει ο Δήμος Νάξου, καθώς και με άλλες πολιτιστικές θέσεις, όπως είναι οι βυζαντινοί ναοί και τα μοναστήρια, οι ενετικοί πύργοι και τα πυργόσπιτα, καθώς και τα μνημεία της βιομηχανικής αρχαιολογίας (ανεμόμυλοι, νερόμυλοι, κ.λπ.), που βρίσκονται πάνω σε τέτοια μονοπάτια ή συνδέονται άμεσα με τα εσωτερικά δίκτυα των παραδοσιακών οικισμών του νησιού. Για το λόγο αυτό, στην κύρια διαδρομή περιλαμβάνονται και τοπικές διαδρομές με στόχο τη διασύνδεση κάθε πόλου με άλλες κοντινές θέσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Γενικοί στόχοι
Στην προτεινόμενη μελέτη τονίζεται, πως οποιαδήποτε τουριστική πολιτική για τη Νάξο είναι αυτονόητο ότι πρέπει να προσπαθήσει να επιτύχει δύο βασικούς στρατηγικούς στόχους, ήτοι αφενός να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα η προσέλευση επισκεπτών στη Νάξο, ή και να επιτύχει ακόμη μεγαλύτερες επιδόσεις και αφετέρου, να θεραπεύσει τα προβλήματα υπερτουρισμού, δηλαδή τα προβλήματα που δημιουργούνται λόγω συγκέντρωσης ενός πολύ μεγάλου αριθμού επισκεπτών σε ένα μικρό χρονικό και χωρικό πλαίσιο, κατά την περίοδο αιχμής του θερινού τουρισμού.
Όπως σημειώνεται, οι δύο παραπάνω στόχοι φαίνονται σε πρώτη ματιά αντιφατικοί, ωστόσο είναι δυνατή η ταυτόχρονη επιδίωξή τους, εάν επιτευχθούν δύο βασικοί μετασχηματισμοί στις τουριστικές ροές, δηλαδή, αν διευρυνθεί χρονικά η τουριστική περίοδος και αν διευρυνθεί γεωγραφικά η τουριστικά ενδιαφέρουσα Νάξος, με έμφαση στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές που σήμερα είναι από τουριστική άποψη λιγότερο ελκυστικές.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το κεντρικό συνεκτικό στοιχείο της παραπάνω στρατηγικής είναι η δημιουργία ενός Επώνυμου Πολιτιστικού – Τουριστικού Προϊόντος με τίτλο: «Πολιτιστική Διαδρομή της Νάξου».
Αναφορικά με τον ορίζοντα υλοποίησης, ο πρώτος κύκλος αφορά στο σχεδιασμό του προγράμματος, καθώς και την εκπόνηση και έγκριση της στρατηγικής του. Μετά την κατάρτιση του αρχικού κειμένου της στρατηγικής και την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, εκκρεμεί η έγκρισή της από το Δημοτικό Συμβούλιο, για την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης.
Ο δεύτερος κύκλος ζωής του προγράμματος θα είναι η οικοδόμηση που βασίζεται σε 4 διακριτά βήματα:
1. εξασφάλιση των υποδομών (πρόσβασης, λειτουργικών και αρχαιολογικών),
2. υλοποίηση του marketing και των ψηφιακών δράσεων του προγράμματος,
3. δημιουργία συστάδων για την συμμετοχή της επιχειρηματικότητας,
4. δημιουργία του μηχανισμού διακυβέρνησης του προγράμματος.
Ειδικότερα, η συμμετοχή της επιχειρηματικότητας εξασφαλίζεται μέσα από τη δημιουργία μιας «συστάδας (cluster) επιχειρήσεων» στη βάση ενός κοινά αποδεκτού Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας για την υποστήριξη και προώθηση της Διαδρομής, το οποίο θα αφορά σε μια εθελοντική, συλλογική, πρωτοβουλία – δικτύωση επαγγελματιών, επιχειρηματιών, φορέων και οργανισμών του ιδιωτικού, κοινωφελούς και δημόσιου τομέα, η δραστηριότητα των οποίων βρίσκεται σε γεωγραφική, ή/και λειτουργική συνάφεια με την κάθε Πολιτιστική Διαδρομή.
Η τρίτη φάση αφορά στη σωστή λειτουργία των παραπάνω προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού, απαραίτητη προϋπόθεση της οποίας είναι η εξασφάλιση ενός Φορέα Λειτουργίας και Διαχείρισης (Destination Management Organization – DMO). Ο Φορέας Λειτουργίας θα μεριμνά καθημερινά, ώστε όλη η «αλυσίδα» πόρων και υπηρεσιών των παραπάνω ολιστικών προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού να διατηρεί υψηλή ποιότητα.
Σχέδιο δράσης μάρκετινγκ
Το σχέδιο δράσης για την επικοινωνία, εστιάζει τόσο στη γρήγορη εδραίωση της νέας Διαδρομής όσο και συνολικότερα στην προβολή της Νάξου. Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει ενέργειες μάρκετινγκ που διακρίνονται σε δύο ομάδες. Η πρώτη αφορά στη δημιουργία της αρχικής επικοινωνιακής υποδομής, ώστε ο Δήμος να αποκτήσει τα κατάλληλα επικοινωνιακά εργαλεία όπως λ.χ. το branding και την κειμενογράφηση. Η πρώτη φάση θα διαρκέσει περί τους 9 μήνες. Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει μια σειρά από επαναλαμβανόμενες ενέργειες μάρκετινγκ, η υλοποίηση των οποίων θα ξεκινήσει ενδεικτικά από το δέκατο μήνα και μετά. Σε αυτές συγκαταλέγονται η συνεργασία με τα μέσα ενημέρωσης, οι επαφές με tour operators, τουριστικά γραφεία, η προβολή στα κοινωνικά δίκτυα κοκ.