Ευρωπαϊκό βραβείο στον Νάξιο ερευνητή του «Δημόκριτου», Γαβριήλ Παντελιά -Η τελετή βραβεύσεως την προσεχή Τετάρτη στην Αθήνα…
O «Δημόκριτος» ανακοίνωσε ότι το ευρωπαϊκό βραβείο “Bacq and Alexander Award” για το 2020 απονεμήθηκε στον δρ Γαβριήλ Παντελιά, ομότιμο ερευνητή του Ινστιτούτου Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας.
Το βραβείο θεσπίστηκε το 1996 από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ερευνών Ακτινοβολιών (European Radiation Research Society – ERRS). Απονέμεται κάθε χρόνο σε έναν διαπρεπή Ευρωπαίο επιστήμονα, αναγνωρίζοντας τα ερευνητικά του επιτεύγματα στην προώθηση της επιστημονικής γνώσεως στις φυσικο-βιοχημικές, ραδιοβιολογικές και ιατρικές πτυχές της έρευνας σχετικά με την δράση και τις βιολογικές επιπτώσεις των ακτινοβολιών.
Ο δρ. Γαβριήλ Παντελιάς συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας από τον Ιανουάριο του 2018. Έχει διατελέσει αντιπρόεδρος του «Δημόκριτου» και διευθυντής του Ινστιτούτου Ραδιοϊσοτόπων και Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων, καθώς και του Ινστιτούτου Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας (ΙΠΡΕΤΕΑ) του «Δημόκριτου». Είναι κάτοχος πτυχίου Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών(1974) με μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών (M.Sc.) στην Ραδιοβιολογία και Υγειοφυσική (1979), καθώς και διδακτορικό δίπλωμα (Ph.D.) στην Ραδιοβιολογία και Βιοφυσική (1984) από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ των ΗΠΑ. Εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο και ως επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Τόμας Τζέφερσον στη Φιλαδέλφεια. Είναι, μεταξύ άλλων, εμπειρογνώμονας του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας.
Η τελετή βραβεύσεως του δρος Γ. Παντελιά θα λάβει χώρα στο ετήσιο συνέδριο της ERRS που εφέτος, εκτάκτως, θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα – την προσεχή Τετάρτη – λόγω κορωνοϊού.
Ο Νάξιος τη καταγωγή, δρ. Παντελιάς μίλησε στον ΚΥΚΛΑΔΙΤΗ, για την πολυετή πορεία του στον χώρο της έρευνας και συγκεκριμένα στις Πυρηνικές και Ραδιολογικές Επιστήμες.
Μεταξύ, άλλων, ο κ. Παντελιάς, υπογράμμισε:
Το βραβείο αυτό, το European Radiation Research Society, είναι ευρωπαϊκό βραβείο. Είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση Επιστημόνων οι οποίοι ασχολούνται με έρευνα αντικείμενο της οποίας είναι η ακτινοβολία, που είναι βασικά έρευνα για ακτινοβολίες για ειρηνικούς σκοπούς ή για προστασία από τις επιπτώσεις που αυτές έχουν στην υγεία των ανθρώπων.
Ανήκουμε ως μέλη, ως ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ και ως Ελλάδα σε αυτήν την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πραγματικά, το όνομά μου προτάθηκε για το 2020 και είναι μεγάλη τιμή μου που αποδέχτηκαν – με τις διαδικασίες που έχει η Ένωση των ειδικών επιστημόνων (αυτών που προανέφερα της Ε.Ε.)-, να απονείμουν το βραβείο αυτό σε εμένα, στον ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ φυσικά και στην Ελλάδα, γενικότερα.
Κάθε χρόνο επιλέγουν να τιμήσουν κάποιον επιστήμονα για την προσφορά του στον τομέα της επιστήμης που υπηρετεί. Το βραβείο αυτό δίνεται κάθε χρόνο στο ετήσιο συνέδριο που θα γίνει φέτος (τώρα, τον Σεπτέμβριο ξεκινά από την Κυριακή), 13-17 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα. Να σημειώσω ότι η εκδήλωση η συγκεκριμένη επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στην Σουηδία, στην πόλη Λουντ, όμως λόγω της υγειονομικής κρίσης της νόσου covid-19, αυτό δεν κατέστη δυνατόν για λόγους ευνόητους. Έτσι, η απόφαση που ελήφθη ήταν να πραγματοποιηθεί η εκδήλωση στην Αθήνα.
«Η Νάξος, το νησί που γεννήθηκα και μεγάλωσα…»
Η Νάξος είναι το νησί που αγαπούμε όλοι πάρα πολύ. Είναι το νησί στο οποίο γεννήθηκα και μεγάλωσα κι εγώ. Στο ιστορικό 1ο Γυμνάσιο της Χώρας, φοίτησα. Ακολούθως, σπούδασα στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο την Φυσική επιστήμη, για να εργαστώ στην συνέχεια στον ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ για διάστημα τριών ετών για μεταπτυχιακές σπουδές και, για καλή μου τύχη, κατάφερα και βρήκα κάποιες υποτροφίες για να βρεθώ αμέσως μετά τον ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ στις ΗΠΑ. Να σημειώσω ότι στον ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ ουσιαστικά ασχολήθηκα με την Πυρηνική Φυσική, την προστασία από ακτινοβολίες αλλά με βάση την Φυσική και την Πυρηνική Τεχνολογία περισσότερο.
Στις ΗΠΑ ασχολήθηκα περισσότερο με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η ακτινοβολία στο dna μας στα χρωματοσώματά μας, στα κύτταρα και στον άνθρωπο γενικότερα.
Θεώρησα ότι έπρεπε να κάνω αυτήν την αλλαγή στην πορεία της καριέρας μου, διότι υπήρχαν πάρα πολλά ερωτηματικά κυρίως όσον αφορά στην επικινδυνότητα των ακτινοβολιών. Διότι όταν ακούμε πυρηνική ενέργεια το μυαλό μας πάει στην καρκινογένεση. Γι’ αυτό και προσπάθησα να μελετήσω κυρίως αυτό το θέμα.
Σ’ αυτό επικεντρώθηκα για αρκετά χρόνια και αφιέρωσα σχεδόν μια καριέρα ολόκληρη στον τομέα της έρευνας.
Αντικείμενο της εργασίας μου ήταν να δω πώς αλληλεπιδρούν οι ακτινοβολίες στα κύτταρα, στο dna, στα γονίδια και ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές με πρωταρχικό όμως πρόβλημα (που είναι γνωστό σε όλους), τις λευχαιμίες. Και έτσι φτειάξαμε στον ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ, αργότερα όταν γύρισα, ένα πρότυπο εργαστήριο για να μπορέσουμε να μελετήσουμε όλα αυτά τα φαινόμενα. Πώς δηλ. αλληλεπιδρά η ακτινοβολία στα κύτταρα, και βασικά πώς μπορεί η ακτινοβολία να ξεκινήσει τις διαδικασίες που αφορούν το κεφάλαιο που ονομάζουμε καρκινογένεση. Αυτό το θεώρησα ότι ήταν πολύ σημαντικό. Διότι όπως γνωρίζετε σήμερα δεν υπάρχει καμιά ιατρική εξέταση χωρίς να δώσουν οι ιατροί εντολές για αξονικές τομογραφίες.
Εδώ και εκατό χρόνια είχε φανεί ότι η ακτινοβολία είναι πραγματικά ένα φοβερό εργαλείο για διάγνωση. Αργότερα αποδείχθηκε ότι είναι και για θεραπεία. Είχε αυτά τα χαρίσματα, αλλά πολύ νωρίς όμως στην εφαρμογή διαπιστώθηκε ότι εγκυμονεί κινδύνους, κυρίως για την πρόκληση λευχαιμιών, μετά από έκθεση σε μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας όμως.
Μελετάμε την ακτινοβολία για περισσότερο από εκατό χρόνια και έχουμε πραγματικά καταλάβει πάρα πολλά πράγματα. Δεν απειλούμαστε, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται ευρέως σήμερα στα νοσοκομεία μας. Και στην βιομηχανία, επίσης, έχει πάρα πολλές εφαρμογές.
Να επισημάνω ότι όλα εξαρτώνται από την ποσότητα που θα χρησιμοποιήσεις.
Στην αρχή, στο ξεκίνημα της χρήσης ακτινοβολίας σε ασθενείς είχαμε τα κρούσματα με λευχαιμίες, διότι τότε πραγματικά κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μια αόρατη, θα έλεγα, ακτινοβολία μπορεί να κάνει καρκινογένεση. Ο φόβος τότε ήταν ότι οι ακτίνες Χ κάνουν τερατογενέσεις. Τότε, υπήρχε η αγωνία της επιστημονικής κοινότητας να βεβαιωθεί ότι όντως οι ακτίνες Χ δεν μπορούν να αλλάξουν τον χαρακτήρα του ανθρώπου.
Όντως, οι μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας με ακτίνες Χ σε ζώα με εγκυμοσύνη πχ. ήταν πραγματικά θανατηφόρες. Αλλά το καλό ήταν ότι δεν μπορούσαν να γεννηθούν τέρατα. Διότι εάν πας έτσι, με ένα βάρβαρο τρόπο να αλλοιώσεις την βιολογία, να αλλοιώσεις τον κώδικα, η βιολογία είναι ευτυχώς για εμάς πάρα πολύ συντηρητική και έτσι δεν επιτρέπει να “ανατείλουν” πλάσματα – τέρατα.
Σήμερα έχουμε/χρησιμοποιούμε τις ακτίνες Χ στα νοσοκομεία και κερδίζουμε τα μέγιστα οφέλη. Τις χρησιμοποιούμε όμως με κατάλληλους τρόπους, με χαμηλές δόσεις. Έτσι κατορθώνουμε να αποτρέπουμε τα δυσάρεστα όπως είναι οι καρκινογενέσεις. Και συμβαίνει αυτό, γιατί χρησιμοποιούμε μικρές μικρές δόσεις.
Επαναλαμβάνω: Δεν κινδυνεύουμε από την ακτινοβολία, εάν την χρησιμοποιούμε σωστά. Η κατάχρηση όμως (της ακτινοβολίας), όπως κάθε κατάχρηση άλλωστε, έχει δυσάρεστες συνέπειες.
Για την εκδήλωση βραβεύσεως:
Ναι, ήταν προγραμματισμένα. Έπρεπε να ‘μαστε αυτές τις μέρες στην πόλη Λουντ της Σουηδίας. Αλλά λόγω του κορωνοϊού και των αποφάσεων των ευρωπαϊκών χωρών, θα γίνει διαδικτυακά. Γι’ αυτό άλλωστε ανέβηκα και στον ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ, είμαι τώρα εδώ. Θα γίνει μέσω ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ, αλλά φυσικά θα είμαστε συνδεδεμένοι όλοι οι σύνεδροι. Η τελετή της απονομής θα γίνει την (προσεχή) Τετάρτη. Έχει οριστεί για τις 4:30 μ.μ.
Αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα, πραγματικά. Και εδώ, ο ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ νιώθει ευτυχής που πήραμε αυτό το βραβείο, διότι δεν το έχουν πάρει ακόμη και μεγάλες χώρες στην Ευρώπη.
Και για μένα ήταν μια ευχάριστη έκπληξη και ικανοποίηση, διότι όταν επενδύει κανείς στην νέα γνώση και στην έρευνα νομίζω ότι το να βλέπει ότι αναγνωρίζεται αυτό είναι μια μεγάλη ηθική ικανοποίηση που σου δίνει δύναμη να συνεχίσεις ακόμη και για τα χρόνια που έρχονται.
Για την επίσκεψη στην Νάξο:
Επισκέφθηκα το νησί μας. Έκανα στο νησί μας τις καλοκαιρινές διακοπές μου. Προ τριών ημερών, επέστρεψα στην Αθήνα.
Έμεινα στο πατρικό μου σπίτι, στο σπίτι των γονιών μου. Και να σας πω με την ευκαιρία που μου δίνετε, ότι προσπαθώ να το διατηρήσω όπως το είχαν οι γονείς μου.
Για μένα είναι χαρά να μπορώ να επισκέπτομαι και την Νάξο και να συναντώ γνωστούς και φίλους. Αυτό, το να μπορώ να έρχομαι στο νησί μας δηλαδή, είναι κάτι που με γεμίζει ευτυχία.
About The Author
