Πέθανε ο Νικόλαος Ζίας, ο διασώστης των βυζαντινών τοιχογραφιών της Νάξου
«Έφυγε» από τη ζωή, σε ηλικία 81 ετών, ο Νίκος Ζίας, αρχαιολόγος, ομότιμος Καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, από τη σύστασή του το 1997 έως το 2015.
Ανάμεσα στο σημαντικό ανασκαπτικό του έργο περίοπτη θέση κατέχει η Νάξος. Στο βιογραφικό του αναφέρει: Το 1969 ανέλαβε ως
προϊστάμενος την 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Νήσων Αιγαίου Πελάγους): διενήργησε ανασκαφές στη Νάξο και τη Χίο, αναστηλωτικές εργασίες και εργασίες συντήρησης του τοιχογραφικού διακόσμου ναών, με σημαντικότερο έργο τον αποχωρισμό της ζωγραφικής στον τρούλο του ναού της Πρωτόθρονης στη Νάξο.
Ο Νίκος Ζίας υπήρξε μία πολυδιάστατη προσωπικότητα, ένας διαπρεπής και ακάματος επιστήμονας, ένας αφοσιωμένος και μεθοδικός ανώτατος δημόσιος λειτουργός, ένας χαρισματικός δάσκαλος, και βέβαια ένας ευγενής και γοητευτικός άνθρωπος με ιδέες και όραμα, που μόχθησε για την προστασία και την προβολή της βυζαντινής πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και της νεώτερης τέχνης της Ελλάδας σε διεθνή κλίμακα.
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε για την απώλεια του σπουδαίου επιστήμονα: «Με βαθιά θλίψη αποχαιρετούμε τον Νίκο Ζία, τον επιστήμονα και τον Ακαδημαϊκό δάσκαλο, ο οποίος για περισσότερα από πενήντα χρόνια εργάστηκε ακάματα για την προστασία, την ανάδειξη, την προβολή, της πολιτιστικής κληρονομιάς του Βυζαντίου. Αποχαιρετούμε τον δημόσιο λειτουργό που με μοναδική αφοσίωση και πίστη υπηρέτησε για δεκαετίες το Υπουργείο Πολιτισμού και την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αποχαιρετούμε τον γλυκύ, γοητευτικό και πολυτάλαντο άνθρωπο, τον οποίον όσοι γνωρίσαμε και ζήσαμε από κοντά θα έχομε πάντα στην καρδιά και την μνήμη μας. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με τον Νίκο Ζία τόσο ως Πρόεδρο του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, όσο και ως μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Οι τοποθετήσεις του και η διατύπωση των απόψεών του, πέρα από την επιστημονική του γνώση, ανεδείκνυαν τον βαθύ σεβασμό του προς τον συνομιλητή του, προς τη θέση του άλλου, και όχι μόνον όταν απευθυνόταν σε ομολόγους ή ομοτέχνους του, αλλά κυρίως όταν συνομιλούσε με υποδειγματική ευγένεια και κατανόηση με τους πολίτες. Η ευρυμάθειά του, η ευρύτητα του πνεύματός του, η χωρητικότητα και η κοινωνικότητά του, η αφοσίωση και η προσήλωσή του στις αξίες και τις αρχές του, αλλά και στους στόχους του μέχρι την επίτευξή τους, δεν μπορούν να ξεχαστούν απ’ όσους βρεθήκαμε κοντά του και διδαχθήκαμε από τα λόγια και τα έργα του».
Μάλιστα σε ανάρτησή του ο προϊστάμενος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων κ. Δημήτρης Αθανασούλης αναφέρει:
“Αναπαύτηκε σήμερα ο Νικόλαος Ζίας, μια μεγάλη μορφή της Βυζαντινής Αρχαιολογίας και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Ο Νίκος Ζίας υπήρξε ένας άρχοντας σε μια εποχή ισοπέδωσης. Ένας δημόσιος λειτουργός που έδινε κύρος σε κάθε θέση που κατείχε. Ένας αρχαιολόγος που υπερασπιζόταν αταλάντευτα την βυζαντινή κληρονομιά με μοναδική μαεστρία και διπλωματία, αναζητώντας διαρκώς συνθέσεις. Ο Νίκος Ζίας αγάπησε κάθε τόπο που υπηρέτησε. Όμως οι Κυκλάδες είχαν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά του. Στο νέο μουσείο της Νάξου θα εκτεθεί για πρώτη φορά το σύνολο των αποτοιχισμένων βυζαντινών τοιχογραφιών του νησιού. Μια μοναδική συλλογή που συνδέεται άρρηκτα με την δράση του στο κυκλαδικό αρχιπέλαγος. Τον αποχαιρετούμε με μια εικόνα από τον τρούλο της αγαπημένης του Πρωτόθρονης.”