Ο Ηλίας Παπαϊωάννου από τη Νάξο, εκ των πρωταγωνιστών της εξέγερσης του Πολυτεχνείου: Δεν ήταν η γενιά του Πολυτεχνείου αυτή που κατέστρεψε την Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση
47 χρόνια μας χωρίζουν από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Μια εξέγερση που χρειαζόταν ψυχή και θάρρος να γίνει μέσα στο κλίμα τρομοκρατίας και στρατοκρατίας που είχε αναπτύξει η Χούντα των Συνταγματαρχών. Λέχθηκαν πολλά κατά καιρούς για την εξέγερση εκείνη, η οποία δεν ήταν μια αυθόρμητη εξέγερση χωρίς σκοπούς και στόχους, όπως προσπαθούν να υποβάλουν φιλοχουντικοί κύκλοι τα τελευταία χρόνια σε Κύπρο και Ελλάδα.
Συνομιλήσαμε με δύο ανθρώπους που έλαβαν ενεργό μέρος στην εξέγερση. Με την Κύπρια εκπαιδευτικό Χριστίνα Βαλανίδου και τον Ηλία Παπαϊωάννου από τη Νάξο, μόνιμο κάτοικο Κύπρου.
Ώριμο τέκνο της οργής του λαού
Η εξέγερση των φοιτητών δεν ήταν ούτε στιγμιαία ούτε αυθόρμητη. Κάθε άλλο, ήταν ώριμο τέκνο των συνθηκών, όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Ηλίας Παπαϊωάννου, ενώ η Χριστίνα Βαλανίδου υπογράμμισε ότι οι φοιτητές διεκδίκησαν τα δικαιώματα των εργαζομένων και των φοιτητών μέσα από μια σειρά άλλων κινητοποιήσεων που πραγματοποιήθηκαν σε διάφορα χρονικά διαστήματα, ιδιαίτερα από το 1972 και μετέπειτα. Κι αυτό υποδηλώνει ότι οι φοιτητές δεν ήταν μια ομάδα ξεκομμένη από την υπόλοιπη κοινωνία, αλλά ήταν μέρος της κοινωνίας και υπόκειτο και η ίδια στην καταπίεση του χουντικού καθεστώτος. Όπως υποδεικνύει, η φοιτητική νεολαία ήταν η πρωτοπορία του ελληνικού λαού.
Ένας από του λόγους που προκάλεσαν αντιδράσεις από τους φοιτητές ήταν οι ελεγχόμενες εκλογές που προκήρυξε η Χούντα και που οργίασε η νοθεία. Αντέδρασαν οι φοιτητές και έγιναν συλλήψεις, ενώ κάποιοι φοιτητές στάλθηκαν για να εκτελέσουν την στρατιωτική τους θητεία.
Το Ιανουάριο του 1973 η Αστυνομία μπήκε μέσα στο Πολυτεχνείο και χτύπησε τους φοιτητές, ενώ τον Φεβρουάριο έγιναν επεισόδια στη Νομική Σχολή με επακόλουθο να γίνουν και κάποιες συλλήψεις.
Το καλοκαίρι του 1973 η Χούντα επιχείρησε να φιλελευθεροποιήσει το σύστημα με τη διενέργεια εκλογών και στο μνημόσυνο του Γεώργιου Παπανδρέου στις 4 Νοεμβρίου έγιναν συλλήψεις και δίκες φοιτητών.
Ο Ηλ. Παπαϊωάννου τονίζει από την πλευρά του ότι το μεγαλείο του Πολυτεχνείου βρίσκεται στο ότι συγκέντρωσε γύρω του όλο εκείνο το κομμάτι του λαού που αγωνιζόταν ενάντια στη Χούντα. Είναι χαρακτηριστικό, όπως ανέφερε, ότι στην εξέγερση δεν ήταν μόνο φοιτητές αλλά μέσα κι έξω από το Πολυτεχνείο βρίσκονταν εργάτες, νεολαία και γενικότερα τμήματα απ’ όλα τα επίπεδα του ελληνικού λαού. Ακόμα και κόσμος ο οποίος δεν είχε μπει στο Πολυτεχνείο, μετέφερε στους φοιτητές τρόφιμα, σοκολάτες, μπισκότα κι άλλα φαγώσιμα. Οι φοιτητές δημιούργησαν ένα σύστημα σίτισης, αφού και οι ίδιοι αντιλήφθηκαν ότι ο αγώνας θα ήταν πολυήμερος.
Δημιουργήθηκαν επιτροπές περιφρούρησης, ιατρείο, ένα υποτυπώδες τυπογραφείο.
Ο περίφημος ραδιοσταθμός στήθηκε με ό,τι μέσα είχαν στη διάθεσή τους οι φοιτητές του τμήματος Ηλεκτρολόγων και Μηχανολόγων. Επίσης, η συμμετοχή φοιτητών απ’ όλα τα τμήματα εκτός Πολυτεχνείου έδειχνε τη δυναμική αλλά και την αλληλεγγύη του φοιτητικού κινήματος για τον κοινό αγώνα.
Το Πολυτεχνείο συγκέντρωσε γύρω του όλους τους φοιτητές, περιλαμβανομένων και των Κύπριων που φοιτούσαν σε διάφορες σχολές.
Η Χρ. Βαλανίδου, η οποία φοιτούσε στο Τμήμα Χημικών και Φυσικομαθηματικών, ήταν εμπλεγμένη στα δρώμενα της περιόδου. Συμμετείχε στα γεγονότα της Νομικής και του τμήματός της εναντίον της Χούντας κι έτρεξε στο Πολυτεχνείο μόλις έμαθε ότι ξεκίνησε η κατάληψή του από τους φοιτητές.
Η ίδια μέσα στο Πολυτεχνείο έγραφε συνθήματα και γενικότερα συμμετείχε στον ξεσηκωμό.
Είδε τραυματίες κι έζησε την τρομοκρατία που αναπτύχθηκε. Όταν δε το τανκ έριξε την πύλη του Πολυτεχνείου, βρισκόταν δίπλα και κατάφερε να διαφύγει πατώντας πάνω στη Μερσεντές που έλιωσε το τανκ κατά την εισβολή του στο Πολυτεχνείο.
Έξω από το Πολυτεχνείο τούς περίμεναν οι αστυνομικοί με τα γκλοπς και συλλάμβαναν όσους μπορούσαν.
Η γενιά του Πολυτεχνείου κατέστρεψε την Ελλάδα;
Ο Ηλίας Παπαϊωάννου απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι η γενιά του Πολυτεχνείου ήταν αυτή που κατέστρεψε την Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση. Όπως επεσήμανε, αυτοί που εκμεταλλεύτηκαν τη συμμετοχή τους στο Πολυτεχνείο και πολιτεύτηκαν ήταν ελάχιστοι, σε σύγκριση με τις χιλιάδες του κόσμου και των φοιτητών που βρίσκονταν μέσα στο Πολυτεχνείο.
Ρωτήσαμε επίσης αν υπήρξαν νεκροί στο Πολυτεχνείο. Ο Ηλίας τόνισε ότι υπήρξε μεν αρκετή φημολογία στην όλη περίπτωση, όμως είναι καταγραμμένοι 23 νεκροί, άσχετα αν δεν σκοτώθηκαν μέσα στο Πολυτεχνείο αλλά στον περίγυρο. Μας γνωστοποίησε επίσης ότι υπάρχουν κι άλλοι που δεν είναι καταγραμμένοι, αναφέροντάς μας μία περίπτωση όπου ως φοιτητές επισκέφθηκαν ένα σπίτι στην Καισαριανή επειδή είχαν πληροφορία πως ο γιος των ενοίκων αγνοείτο. Όμως, είπε, η οικογένεια του νεκρού αρνήθηκε να δώσει πληροφορίες κι έτσι δεν ξέρουμε αν αυτός ο φοιτητής περιλαμβάνεται στους νεκρούς ή αν ζει.
Τα αιτήματα και τα μηνύματα του Πολυτεχνείου παραμένουν και σήμερα επίκαιρα, υπογράμμισαν οι δύο συνομιλητές μας, έστω και με άλλη μορφή. Το σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία» είναι και σήμερα επίκαιρο, όπως επίκαιρος είναι και αγώνας ενάντια στο φασισμό. Ο αγώνας σε ένα απάνθρωπο σύστημα, όπου η σήψη, η διαπλοκή και η διαφθορά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του συστήματος, και πάλι είναι επίκαιρος.
Και βεβαίως ο αγώνας ενάντια στην ανελευθερία και την κατοχή της μισής Κύπρου από τα τουρκικά στρατεύματα αντανακλάται στα μηνύματα του Πολυτεχνείου.
About The Author
